Trzeba wiedzieć, jak do nich trafić. Perełki architektury, pełne niesamowitych wspomnień i opowieści – jak pałac w Radziejowicach, któremu ostatnie szlify nadał uczeń Merliniego i w którym nocowali trzej polscy władcy oraz wielu wybitnych artystów – kryją się często przed okiem ciekawskich na uboczu, z dala od głównych dróg, w niewielkich miejscowościach należących niegdyś do magnackich rodów.
Dawna posiadłość Radziejowskich, a później Prażmowskich, Ossolińskich i Krasińskich, rozbudowany zespół pałacowo-parkowy położony nad rozlewiskiem rzeczki o intrygującej nazwie Pisia Gągolina, leży 10 km na południowy wschód od Żyrardowa. W skład zespołu wchodzą: klasycystyczny pałac, neogotycki zameczek, modrzewiowy dwór szlachecki, kuźnia, czworaki i willa szwajcarska, a całość otacza angielski park krajobrazowy z aleją lipową, jesionową i pięknym okazem miłorzębu dwuklapowego.
PAŁAC
Barokowy pałac postawiony w Radziejowicach na początku XVII wieku przez wojewodę łęczyckiego Stanisława Radziejowskiego został gruntownie przebudowany na przełomie XVIII wieku na zlecenie Kazimierza Krasińskiego. Obecny klasycystyczny kształt magnacka siedziba zawdzięcza uczniowi Merliniego – architektowi Jakubowi Kubickiemu, temu samemu, którego imię noszą arkady u podnóża zamku królewskiego w Warszawie.
ZAMECZEK
Stojący w sąsiedztwie pałacu zameczek jest, wbrew pozorom, najstarszą budowlą zespołu, przynajmniej w części, najstarsze partie ścian pochodzą bowiem z XVI wieku. Pod koniec XVIII wieku była to już tylko malownicza ruina, odbudowana i zaaranżowana, podobnie jak pałac, według projektu Kubickiego.
DWÓR MODRZEWIOWY
Klasycystyczny w formie dwór z przełomu XVIII i XIX wieku był kiedyś centralną częścią folwarku, w skład którego wchodziły również kuźnia i czworaki dla służby. To tutaj miał swoją siedzibę administrator majątku.
NIEZWYKŁE MIEJSCE – NIEZWYKLI GOŚCIE
Gospodarze pałacu w Radziejowicach gościli w swojej siedzibie wiele znakomitości, w tym aż trzech polskich władców: Zygmunta III Wazę, Władysława IV oraz Jana III Sobieskiego. Pod koniec XIX wieku i na początku XX bywali tu również wybitni polscy twórcy, m.in. Henryk Sienkiewicz, Lucjan Rydel, Juliusz Kossak i Józef Chełmoński. Ten ostatni szczególnie często, ponieważ mieszkał przez ćwierć wieku w sąsiedniej Kulkówce i chętnie odwiedzał Radziejowice, by utrwalić na płótnach piękno tutejszych krajobrazów.
Obecnie w radziejowickim pałacu można podziwiać największą w Polsce stałą wystawę twórczości Chełmońskiego oraz pamiątki po wybitnym artyście. Mieści się tu również galeria wystaw czasowych i apartamenty gościnne. Cały zespół pałacowy pełni funkcję Domu Pracy Twórczej i do tej funkcji dostosowano wszystkie obiekty. W zamku mieści się kuchnia i dwa apartamenty historyczne, w dworku pokoje hotelowe i salonik z fortepianem na kameralne spotkania, w czworakach pokoje gościnne, a w kuźni – sala konferencyjna.
Regularnie odbywają się tu imprezy kulturalne, w tym jeden z najciekawszych festiwali poświęcony bywalcowi Radziejowic – Letni Festiwal im. Jerzego Waldorffa, który w 2019 roku odbył się już po raz 11.
W pałacu można skorzystać z bazy noclegowej, znakomitej restauracji serwującej dania kuchni staropolskiej i z kresów wschodnich, a goście zachwalają również tutejsze wypieki, z sernikiem na czele.
Magdalena Walusiak
Strona zespołu pałacowo-parkowego w Radziejowicach
