Zaczęło się w Radomiu. Radomski Czerwiec Wolności to ważne i bezcenne wspomnienie. To tutaj, w stolicy ziemi radomskiej, w historycznej Małopolsce, w 1976 roku protestem robotników przeciwko władzy komunistycznej zaczęło kiełkować w coś, co cztery lata później wybuchło ogólnopolskim zrywem Solidarności.
Zaczęło się w Radomiu – festiwal inny niż wszystkie
W 2016 roku, 30 lat po Czerwcu ’76, rozpoczęło się celebrowanie rocznicy radomskich wydarzeń. Od tej pory każde lato zaczyna się w Radomiu podróżą wehikułem czasu do lat 70. XX wieku, kiedy na ulicach woda sodowa z sokiem była serwowana z saturatorów, nie było komputerów ani drukarek tylko maszyny do pisania i powielacze (te drugie – najczęściej nielegalne!), telefony miały okrągłe tarcze z otworami zamiast przycisków, komórki to były małe pomieszczenia na szczotki, a po miejskich ulicach jeździły… ogórki! Obok historycznej klasyki można trafić na humorystyczne nawiązania do sztuki filmowej tego czasu – na przykład miski i łyżki przytwierdzone do stolika łańcuchami nawiązujące do jednej ze scen filmu „Miś” Barei.
Dbałość o szczegóły w odtwarzaniu końcówki PRL-u, wymyślanie scenariuszy spacerów i gier terenowych, rozbudowywanie szlaku symboli przemysłu i wielkie widowiska muzyczne z wizualizacjami stworzyły fantastyczny klimat całej serii wydarzeń odbywających się co roku pod hasłem Zaczęło się w Radomiu. Kulminacja obchodów, czyli koncert Radomski Czerwiec Wolności, co roku przyciąga mieszkańców miasta i turystów, łączy ludzi kilku pokoleń i różnorodnych światopoglądów we wspólnym poznawaniu i wspominaniu historii. Całość pomysłu „Zaczęło się w Radomiu” została doceniony przez specjalistów i nagrodzona certyfikatem Najlepszego Produktu Turystycznego Województwa Mazowieckiego 2023.
Co stało się w Radomiu w czerwcu 1976?
„Strajkowały załogi 25 zakładów pracy, w tym wszystkie najważniejsze w mieście: Zakłady Metalowe im. Gen. Waltera, Radomskie Zakłady Przemysłu Skórzanego, „Radoskór”, Radomska Wytwórnia Telefonów, Zakłady Mięsne, Zakłady Przemysłu Tytoniowego i Fabryka Łączników. W sumie liczbę strajkujących pracowników szacowano na 20 880 osób.
Demonstrowało na ulicach miasta w szczytowej formie protestu (godz. 15.00 – 17.00) ok. 15% miasta.
Ofiary śmiertelne: 2 osoby (zginęli w czasie ustawiania barykady na ulicy 1 Maja w Radomiu przygnieceni przez zasuwającą się przyczepę ciągnika). W kolejnych dniach po stłumieniu manifestacji zmarło kilka osób, których śmierć środowiska opozycyjne wiązały z represjami zastosowanymi przez władze. Byli to m.in. Jan Brożyna i ks. Roman Kotlarz.
Rannych było co najmniej ponad 120 osób
Zniszczenia mienia: szacowano na kwotę 77,21 mln zł
Spalono 24 pojazdy (samochody osobowe, ciężarowe, traktory, autobusy MPK, wozy strażackie), zdemolowano 135 sklepów. Wśród spalonych i zdewastowanych obiektów znajdował się budynek KW PZPR w Radomiu”.
Źródło: Instytut Pamięci Narodowej.
Obchody Radomskiego Czerwca w 2024 roku
W 2024 obchodzimy 48. rocznicę Radomskiego Czerwca. Głównym punktem programu jej obchodów będzie koncert z udziałem gwiazd: Stanisław Soyka, BARANOVSKi i Organek wystąpią 21 czerwca na placu Jagiellońskim. Jak co roku planowana jest także akcja kulinarna „Smaki PRL”, w trakcie której radomskie restauracje oferują specjalne menu z daniami kojarzącymi się z latami 70. i 80. XX wieku (m.in. blok czekoladowy, Radomianka, meduza i śledzik). Nie zabraknie również rodzinnego Pikniku PRL przy placu Corazziego i wystaw plenerowych.
Szczegółowe informacje na temat coraz bardziej festiwalowej formuły cyklu można znaleźć na stronie miasta Radom oraz w jego mediach społecznościowych, m.in. na Facebooku.
