Zaczęło się w Radomiu. Radomski Czerwiec Wolności to ważne i bezcenne wspomnienie. To tutaj, w stolicy ziemi radomskiej, w historycznej Małopolsce, w 1976 roku protestem robotników przeciwko władzy komunistycznej zaczęło kiełkować w coś, co cztery lata później wybuchło ogólnopolskim zrywem Solidarności. W 2025 r. obchody Czerwca ’76 potrwają do 29.06.
49. ROCZNICA CZERWCA ’76
Plac Corazziego w centrum Radomia przeniesie się 29 czerwca w czasy PRL-u! Takie cuda zdarzają się przed Pałacem Sandomierskim podczas obchodów rocznicy Czerwca ’76. W trasę wyruszy tego dnia autobus Jelcz 043, który przewiezie chętnych trasą radomskich wydarzeń roku pamiętnego. Co dokładnie stało się w Radomiu w Czerwcu ’76 i jakie były następstwa tych wydarzeń, opowie pasażerom przewodnik.
Na placu pojawią się także inne samochody z czasów PRL-u oraz akumulatorowy wózek elektryczny symbolizujący protest radomskich robotników.
Zaplanowano także mnóstwo innych atrakcji: konkursy, wystawy, pokazy oraz… pracę przy taśmociągu! Wszystko za darmo!
HARMONOGRAM WYDARZEŃ
- 20 i 21 czerwca – FREE(RA)DOM FESTIVAL organizowany pod hasłem „Wolność bez granic”;
- 25 czerwca – oficjalne uroczystości przy pomniku upamiętniającym wydarzenia z 1976 roku;
- 26 czerwca „Nigdy więcej PRL-u!” – autorski program Krzysztofa Daukszewicza w Muzeum Jacka Malczewskiego;
- 27 czerwca występ Varius Manx z Kasią Stankiewicz oraz zespołu Tabu – na placu Corazziego;
- 28 czerwca – występ Mery Spolsky i Dominika Dudka na placu Corazziego oraz piknik „(Bez)karna półkolonia” nad zalewem na Borkach;
- 29 czerwca – piknik „Przystanek PRL” na placu Corazziego.
Zaczęło się w Radomiu – festiwal inny niż wszystkie
W 2016 roku, 40 lat po Czerwcu ’76, rozpoczęło się celebrowanie rocznicy radomskich wydarzeń. Od tej pory każde lato zaczyna się w Radomiu podróżą wehikułem czasu do lat 70. XX wieku, kiedy na ulicach woda sodowa z sokiem była serwowana z saturatorów, nie było komputerów ani drukarek tylko maszyny do pisania i powielacze (te drugie – najczęściej nielegalne!), telefony miały okrągłe tarcze z otworami zamiast przycisków, komórki to były małe pomieszczenia na szczotki, a po miejskich ulicach jeździły… ogórki! Obok historycznej klasyki można trafić na humorystyczne nawiązania do sztuki filmowej tego czasu – na przykład miski i łyżki przytwierdzone do stolika łańcuchami nawiązujące do jednej ze scen filmu „Miś” Barei.
Dbałość o szczegóły w odtwarzaniu końcówki PRL-u, wymyślanie scenariuszy spacerów i gier terenowych, rozbudowywanie szlaku symboli przemysłu i wielkie widowiska muzyczne z wizualizacjami stworzyły fantastyczny klimat całej serii wydarzeń odbywających się co roku pod hasłem Zaczęło się w Radomiu. Kulminacja obchodów, czyli koncert Radomski Czerwiec Wolności, co roku przyciąga mieszkańców miasta i turystów, łączy ludzi kilku pokoleń i różnorodnych światopoglądów we wspólnym poznawaniu i wspominaniu historii. Całość pomysłu „Zaczęło się w Radomiu” została doceniony przez specjalistów i nagrodzona certyfikatem Najlepszego Produktu Turystycznego Województwa Mazowieckiego 2023.
Co stało się w Radomiu w czerwcu 1976?
„Strajkowały załogi 25 zakładów pracy, w tym wszystkie najważniejsze w mieście: Zakłady Metalowe im. Gen. Waltera, Radomskie Zakłady Przemysłu Skórzanego, „Radoskór”, Radomska Wytwórnia Telefonów, Zakłady Mięsne, Zakłady Przemysłu Tytoniowego i Fabryka Łączników. W sumie liczbę strajkujących pracowników szacowano na 20 880 osób.
Demonstrowało na ulicach miasta w szczytowej formie protestu (godz. 15.00 – 17.00) ok. 15% miasta.
Ofiary śmiertelne: 2 osoby (zginęli w czasie ustawiania barykady na ulicy 1 Maja w Radomiu przygnieceni przez zasuwającą się przyczepę ciągnika). W kolejnych dniach po stłumieniu manifestacji zmarło kilka osób, których śmierć środowiska opozycyjne wiązały z represjami zastosowanymi przez władze. Byli to m.in. Jan Brożyna i ks. Roman Kotlarz.
Rannych było co najmniej ponad 120 osób
Zniszczenia mienia: szacowano na kwotę 77,21 mln zł
Spalono 24 pojazdy (samochody osobowe, ciężarowe, traktory, autobusy MPK, wozy strażackie), zdemolowano 135 sklepów. Wśród spalonych i zdewastowanych obiektów znajdował się budynek KW PZPR w Radomiu”.
Źródło: Instytut Pamięci Narodowej.
