„Nasza szkoła, obecnie popularnie zwana w Płocku Małachowianką, została założona w 1180 roku, jest najstarszą z istniejących nieprzerwanie w tym samym miejscu szkół w Polsce i jedną z najstarszych w Europie” – czytamy na stronie głównej Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Małachowskiego w Płocku.
Szkoła składa się z trzech budynków: dawnej kolegiaty św. Michała Archanioła z pierwszej połowy XIII wieku, okazałego gmachu jezuickiego wzniesionego w latach 1675 – 1685 i współczesnego obiektu z lat 1962 – 1964.
Najstarsze zabytki na terenie szkoły zostały odkryte zaledwie kilka lat temu. Podczas remontu (od 2012 do 2014) odsłonięto fundamenty i dwa wejścia do kościoła romańskiego św. Michała Archanioła z XII wieku! Dzięki odkryciu można dziś podziwiać relikty romańskiego portalu i zdobiącą go płaskorzeźbę kamiennego lwa warującego u drzwi kościoła, partie ścian przyziemia z okresu romańskiego oraz gotycką zakrystię. Efektownie podświetlone zabytki okresu romańskiego, gotyckiego, baroku i późniejszych zostały wyeksponowane w podziemiach kolegiaty.
To nie wszystkie odkrycia dokonane podczas niedawnego remontu. W szkolnej kaplicy (obecnie aula) udało się odsłonić i uratować piękną polichromię pędzla prof. Władysława Drapiewskiego – jednego z najwybitniejszych twórców malarstwa sakralnego w Polsce.
Jeśli ktoś nie może odwiedzić Małachowianki w realu, może wybrać się do jednej z najstarszych placówek edukacji w Polsce na wirtualną wycieczkę. Szkolna strona oferuje sporo możliwości: można obejrzeć budynek od zewnątrz z poziomu ulicy i z lotu ptaka, można wejść do środka, by podziwiać słynne malowidła w licealnej auli, przejrzeć zawartość gablot i odwiedzić szkolne muzeum, a także wejść na wieżę i cieszyć się panoramą Płocka!