Czersk to dzisiaj niewielka miejscowość, ale za czasów książąt mazowieckich znajdował się tu najważniejszy, obok Płocka, ośrodek władzy na Mazowszu. W miejscu słowiańskiej osady już w XI wieku powstał gród, a potem monumentalny zamek, zmieniały się stroje, zajęcia i rozrywki mieszkańców. Dni rozkwitu przeplatały się z okresami upadku, kiedy wróg lub zaraza pustoszyli całą okolicę. O czasach świetności Czerska przypominają obecnie turnieje rycerskie, rekonstrukcje i pikniki historyczne.
Do twierdzy książąt mazowieckich przyciągają też inne wydarzenia: koncerty jazzowe i organizowana co roku Noc Spadających Gwiazd.
LATO 2025 – HISTORIA VIVA I INNE WYDARZENIA
CZERWIEC
- 7-8.06 – Historia Viva | Viva Mediaevalis |
- 14-15.06 – Historia Viva | Viva Sarmatia |
- 15.06 – 4. Bieg Królowej Bony |
- 19-22.06 – Historia Viva | NOC KUPAŁY |
- 28-29.06 – Historia Viva | Viva Ignis |
LIPIEC
- 5-6.07 – Historia Viva | Tajna operacja spod znaku smoka i orła – książę Janusz I na wojnie z zakonem w 1410 roku |
- 6.07 – JazZamek Czersk 2025 |
- 12-13.07 – Historia Viva | Średniowiecze na wesoło |
- 13.07 – JazZamek Czersk 2025 |
- 19-20.07 – Historia Viva | Viva Mediaevalis |
- 20.07 – JazZamek Czersk 2025 |
- 26-27.07 – Historia Viva | Średniowieczne gry i zabawy |
- 27.07 – JazZamek Czersk 2025 |
SIERPIEŃ
- 2-3.08 – Historia Viva | Średniowiecze na wesoło |
- 9.08 – Noc spadających gwiazd |
- 9-10.08 – Historia Viva | Średniowieczne gry i zabawy |
- 15-17.08 – Historia Viva | Piknik Archeo |
- 23-24.08 – Historia Viva | Archeologia na tropie pierwszych Piastów | 1000-lecie koronacji Bolesława Chrobrego |
- 30-31.08 – Historia Viva | Viva Sarmatia |
WRZESIEŃ
- 6-7.09 – Historia Viva | Viva Mediaevalis |
- 14.09 – Europejskie Dni Dziedzictwa |
- 13-14.09 – Historia Viva | Viva Magnus |
- 20-21.09 – Historia Viva | Viva Ignis |
- 27-28.09 – Historia Viva | Orzeł i Smok na dworze księcia Janusza – życie codzienne na zamku i w podróży |
Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie zamku w Czersku oraz w opisach wydarzeń publikowanych na bieżąco na profilu zamku na Facebooku.
PIERWSI OSADNICY, ANGLOSASKI KRÓLEWICZ I SMOK
Ślady pierwszego osadnictwa odkryte na tym terenie przez archeologów zostały ocenione na… 3 tysiące lat! Osada kultury łużyckiej powstała na wysepce na Wiśle, która płynęła wówczas tuż obok dzisiejszego wzgórza zamkowego. Ślady cmentarzyska kultury przeworskiej z początku naszej ery również znaleziono w tym miejscu, ale już słowiańska osada założona została w VII w. n.e. na czerskich wzgórzach. Na jednym z nich w XI wieku powstał gród obronny. W pierwszym historycznym zapisie w dokumentach z 1142 r. miejsce to nazwane jest Czerniczkiem 🙂 Ale to już mniej więcej czasy Bolesława Śmiałego i Władysława Hermana. Z nieco wcześniejszego okresu pochodzi bohater niezwykłego znaleziska na podwórcu zamkowym.
Podczas wykopalisk prowadzonych w latach 60. na terenie zamku w Czersku, dokładnie w kościele grodowym, naukowcy znaleźli grób tajemniczego dostojnika. Według jednej z hipotez był to komes Magnus, który przez Wrocław dotarł na zamek w Czersku aż z… Anglii!
Magnus miałby być synem anglosaskiego króla Harolda II i to właśnie za jego sprawą dwunogi smok zwany wywerną – albo bardziej słowiańsko żmijem – trafił najpierw na tarczę księcia czerskiego Trojdena I, później do herbu księstwa, a współcześnie na kilka mazowieckich herbów, głównie powiatów – warszawskiego zachodniego, grójeckiego, ostrowskiego, garwolińskiego, otwockiego oraz na herb miejscowości Lesznowola.
Dwunogiego smoka ze skrzydłami i ostro zakończonym ogonem, tyle że w kolorze czerwonym, miał w herbie książę Janusz I Starszy. I to właśnie dzięki niemu powstał na wzgórzu gotycki zamek z czerwonej cegły.
KSIĄŻĘ JANUSZ I KRÓLOWA BONA
Czersk stał się z czasem centrum militarnym Mazowsza, a w XIV w. uzyskał prawa miejskie. Później, zwłaszcza po zmianie koryta Wisły, która nie obmywała już wzgórza zamkowego, a także po przeniesieniu stolicy księstwa przez Janusza I Starszego do Warszawy, wydawało się, że Czersk zacznie tracić na znaczeniu. I wtedy rozpoczęła się budowa zamku.
Miejsce po wcześniejszym grodzie zostało dokładnie oczyszczone, a wzgórze podniesione o 5 metrów. Najlepsi mistrzowie zostali odwołani z Warszawy, a nawet sprowadzeni z Malborka, by postawić siedzibę godną księcia. Budowa zakończyła się prawdopodobnie tuż przed lipcem roku 1410, kiedy książę Janusz wsparł króla Władysława Jagiełłę w wojnie z zakonem krzyżackim.
Po przejęciu Mazowsza przez Koronę Królestwa Polskiego w 1526 r. Czersk stał się własnością polskich władców, przez pewien czas, wraz z większością Mazowsza, należał do królowej Bony. Bona Sforza d’Aragona, wdowa po królu Zygmuncie Starym, księżna Bari i Rosano, rozbudowała tutejszy zamek, a okolicznym mieszkańcom zaszczepiła miłość do ogrodnictwa i… winnej latorośli.
O barwnej historii zamku w Czersku opowiada edukatorka, autorka gry zamkowej Halina Świrska:
Miłośnicy historii średniowiecznej i rekonstrukcji 3D odnajdą szczegółowo i fascynująco opracowaną historię Czerska i tutejszej twierdzy na stronie zamku.
Do czasów świetności Czerska nawiązują coroczne turnieje rycerskie i regularnie organizowane w sezonie wiosenno-letnim wydarzenia edukacyjne i rekonstrukcje historyczne pozwalające poznać koloryt i obyczaje dawnych epok.
INFORMACJE DLA CARAVANINGOWCÓW
– parking dla kamperów dostępny przy obiekcie: TAK (Rynek w Czersku)
– dostęp do prądu: NIE
– zatankowanie wody: NIE
– zrzut szarej wody: NIE
– toaleta ogólnodostępna: TAK
Zdjęcia z akcji #KamperemPoMazowszu mają na celu promocję atrakcji turystycznych regionu, jednakże część ujęć była wykonywana w miejscach na co dzień dla kamperów niedostępnych.