Czersk to dzisiaj niewielka miejscowość, ale za czasów książąt mazowieckich znajdował się tu najważniejszy, obok Płocka, ośrodek władzy na Mazowszu. O czasach jego świetności przypominają turnieje rycerskie, rekonstrukcje i pikniki historyczne. W 2020 roku w ramach cyklu Historia Viva! odbędzie się kilkadziesiąt imprez we wszystkie weekendy od początku czerwca do końca września!
W tym sezonie, nieco skróconym z powodu epidemii, zaplanowano prezentacje w formie „żywego muzeum”, jak żyło się w tym miejscu w różnych epokach. Co prawda odwołano imprezy majowe – w tym tradycyjny Turniej Rycerski na dworze Konrada Mazowieckiego oraz edukacyjną Historię Mazowsza ogniem pisaną, ale organizatorzy robią wszystko, by mury zamku po raz kolejny pełne były gwaru i ruchu, na ile tylko będzie to możliwe w nowoczesnych „czasach zarazy”.
ANGIELSKI KRÓLEWICZ, SMOK I KSIĘSTWO MAZOWIECKIE
Dzieje Czerska sięgają daleko w przeszłość, na zamkowym dziedzińcu zobaczyć można relikty kościoła grodowego z XI wieku obok murów z początku XV wieku. Życie płynęło tu wartkim nurtem w różnych epokach przez ponad tysiąc lat. W miejscu osady powstał gród a potem zamek, zmieniały się stroje, zajęcia i rozrywki mieszkańców. Czasy rozkwitu przeplatały się z czasami upadku, kiedy wróg albo zaraza pustoszyli całą okolicę.
Pierwszy gród został wzniesiony w miejscu dawnej osady słowiańskiej w XI w. Niewykluczone, że czerski komes Magnus był synem króla Anglii Harolda II i że to on spoczywał w grobie odkrytym przez archeologów w latach 60. XX wieku w kościele grodowym. I być może to właśnie za sprawą Magnusa dotarł na Mazowsze dwugłowy smok – wywerna, który zadomowił się w herbie książąt mazowieckich. Do dziś zresztą krążą legendy o ukrytym w podziemiach czerskiego zamku skarbie, którego strzeże smok…
Czersk stał się z czasem centrum militarnym Mazowsza, a w XIV w. uzyskał prawa miejskie. W miejscu dawnego grodu powstał gotycki zamek wzniesiony przez księcia Janusza I Starszego. Budowa zakończyła się w roku 1410 – nieprzypadkowo właśnie wtedy, gdyż zamek miał chronić księstwo przed Krzyżakami. Kiedy jednak zmienił się bieg Wisły, a książę Janusz przeniósł swoją siedzibę do Warszawy, Czersk zaczął tracić na znaczeniu.
Po przejęciu Mazowsza przez Koronę Królestwa Polskiego w 1526 r. Czersk stał się własnością polskich władców, a przez pewien czas należał do królowej Bony, która rozbudowała tutejszy zamek.
O barwnej historii zamku w Czersku opowiada edukatorka, autorka gry zamkowej Halina Świrska:
Do czasów świetności Czerska nawiązują coroczne turnieje rycerskie i regularnie organizowane w sezonie wiosenno-letnim wydarzenia edukacyjne i rekonstrukcje historyczne pozwalające poznać koloryt i obyczaje dawnych epok.
KALENDARIUM WYDARZEŃ NA ZAMKU W CZERSKU 2020
HISTORIA VIVA na Zamku w Czersku to cykl weekendowych spotkań z „żywą” historią, podczas których gospodarzami na zamku są rekonstruktorzy. Poszczególne weekendy od początku czerwca do końca września będą poświęcone prezentacji konkretnych epok – od wczesnego średniowiecza (IX w.) po potop szwedzki (XVII w.). Rekonstruktorzy będą przeprowadzać prezentacje edukacyjne i warsztaty dla turystów, dotyczące realiów życia codziennego, zajęć i obyczajów ludzi z różnych stanów.
– IX-XI w. Piknik archeologiczny. Drzewiej czyli dawniej
Archeologia eksperymentalna. Gospodarzami na zamku będą wojowie, kmiecie i niewiasty. Pokażą swoją odzież i sposoby jej wykonywania, a także broń oraz narzędzia i sprzęty codziennego użytku. Będzie m.in. pieczenie podpłomyków czy warzenie soli.
TERMIN: 15-16.08
– IX-XI w. Czasy chramów. Spotkanie z wczesnym średniowieczem
Rekonstruktorzy zademonstrują ubiory, narzędzia, broń i różne sprzęty związane z życiem we wczesnym średniowieczu, będzie można się zapoznać z wierzeniami Słowian.
TERMINY: 13-14.06; 11-12.07; 18-19.07; 1-2.08; 8-9.08; (5 weekendów)
– XIV w. Poczet rycerza Miecława, starosty czerskiego
Ciekawostki z życia czerskich strażników grodowych. Rycerz Miecław ze Smogorzewa herbu Łabędź był w II połowie XIV wieku starostą czerskim. Jak żyli strażnicy Czerska pełniąc służbę i poza nią? Członkowie grupy Hufiec Kasztelanii Czerskiej odpowiedzą na te i inne pytania. Na gości będą czekać rycerz i strażnicy zamkowi. Ponadto będą gry i zabawy średniowieczne oraz strzelnica i mennica, a także przeróżne kramy – apteczny, z zabawkami, podpłomykami, owocowo-warzywny, bartniczy i rzemieślniczy warsztat tarczownika.
TERMINY: 6-7.06; 12-13.09 (2 weekendy)
– XVI/XVII w. Wiek Złoty versus Wiek Wojny
To spojrzenie na dwa oblicza historii przygotowane przez grupę rekonstruktorów Meluzyna. W programie sekrety fraucymeru królowej Bony (szwaczka i hafciarka, wszystko o dzierganiu i najprostsze techniki tkackie, plecenie sznurków, renesansowa modnisia z wizytą u krawca) oraz tajniki zbrojowni królewskiego łucznika i żołnierza.
TERMINY: 20-21.06; 27-28.06; 4-5.07; 25-26.07; 22-23.08; 29-30.08; 5-6.09; 26-27.09 (8 weekendów)
– XVII w. Szwedzi na Zamku, czyli broń i obyczaje czasów broni czarnoprochowej
W programie zaciąg do regimentu, musztra, pokaz walki, a także obóz Szwedów, stroje, rynsztunek i broń.
TERMIN: 19.09
