Co Płońsk ma wspólnego z Henrykiem Sienkiewiczem? Dlaczego to mazowieckie miasto jest tak dobrze znane na Bliskim Wschodzie? Jakie nietypowe atrakcje skrywa kościół dawnego zespołu karmelickiego? Oto najciekawsze miejsca, które warto zobaczyć w miejscowości, która na przełomie XVII i XVIII była jednym z największych ośrodków polowania na czarownice w Polsce.
Początki Płońska sięgają XI wieku – do dziś w mieście zachowały się pozostałości wczesnośredniowiecznego grodziska zwanego dawniej Górą Szwedzką lub Górą Łysą, a obecnie – Górą Kawałkowskiego. Do współczesnych czasów zachowały się fragmenty wałów, które swoim obrysem przypominają kształt podkowy. Miejsce to można odnaleźć przy skrzyżowaniu ulic 19 stycznia i Żołnierzy Wyklętych, niedaleko rzeki Płonki. Zainteresuje ono głównie osoby fascynujące się archeologią.
W centralnej części miasta, niedaleko rynku, przy ul. Płockiej, stoi kościół p.w. św. Michała Archanioła. Powstał on w połowie XV wieku z fundacji księcia mazowieckiego w podziękowaniu za zwycięstwo w bitwie pod Grunwaldem. Świątynia była niegdyś częścią większego zespołu karmelickiego. W klasztorze sąsiadującym z kościołem, w którym obecnie mieszczą się urzędy, w przeszłości mieszkali mnisi z Zakonu Braci Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel, pierwsi zakonnicy na ziemiach mazowieckich. Na tyłach zabudowań wygląda spod gęsto obrastającej ją winorośli, neogotycka dzwonnica z drugiej połowy XIX wieku.
W kościele można odnaleźć nietypowe atrakcje: w bocznej ścianie wmurowana jest płyta marmurowa będąca częścią nagrobku pułkownika francuskiego, który zginął z bitwie kampanii napoleońskiej w pobliskiej wsi Kołoząb. Natomiast w starej zakrystii kryje się zabytkowy lawaterz, czyli rytualna umywalka z rzeźbami, która pierwotnie była częścią tej samej płyty. Nikt nie wie, jakim sposobem osmański artefakt trafił do Płońska…
Postacią, którą wspomina się w Płońsku ze szczególnym sentymentem, jest laureat literackiej nagrody Nobla Henryk Sienkiewicz – jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy. Choć autor „Potopu” spędził w Płońsku zaledwie rok (1865/1866), to tutaj, w dworku Poświętnem, dziewiętnastoletni guwerner rodziny Weyherów napisał swoją pierwszą, nigdy nieopublikowaną powieść zatytułowaną „Ofiara” oraz zaczął pracę nad swoim literackim debiutem zatytułowanym „Na marne”.
Na trasie Turystycznego Szlaku Sienkiewiczowskiego, oprócz wspomnianego dworku zwanego „Sienkiewiczówką”, gdzie można obejrzeć wystawę związaną z twórczością pisarza, znajduje się salonik literacki poświęconego pisarzowi w bibliotece publicznej oraz I Liceum Ogólnokształcącego, w którym można obejrzeć wystawę rzeźb postaci sienkiewiczowskich. Ponadto, kilka lokalni gastronomicznych w Płońsku serwuje dania inspirowane twórczością pisarza.
Płońsk znany jest w świecie dzięki jednemu z jego najsłynniejszych mieszkańców. To właśnie w tym mieście na świat przyszedł Dawid Grün, znany lepiej jako Ben Gurion – założyciel państwa żydowskiego i równocześnie pierwszy premier Izraela. Do dziś w Płońsku stoi dom z restauracją „Kaprys” (ul. 15 Sierpnia 21, 21A) – nie bez przyczyny nazywany przez mieszkańców „bengurionówką”, w którym się wychował. Znanego polityka upamiętnia tablica w języku hebrajskim i polskim znajdująca się na fasadzie kamienicy.
Jak w wielu miastach na Mazowszu, także i w Płońsku mieszkała liczna społeczność żydowska. Śladem tej obecności jest płoński kirkut z 1670 roku. Obecnie można zobaczyć na nim trzy symboliczne macewy oraz pomnik poświęcony płońskim żydom pomordowanym w czasie okupacji niemieckiej.
MF
Poznaj też płońskie legendy:
