Radom to największy po Warszawie ośrodek miejski w województwie mazowieckim. Ale nie dlatego warto tu przyjechać. Międzynarodowy Festiwal Artystów Ulicznych 2022. Ciekawa historia z mocnymi wątkami wolnościowymi, fascynujące zabytki, niezwykły klimat – postindustrialny z posmakiem wielokulturowości to pierwsze powody. Kolejne: Malczewski, Gombrowicz i Wajda. Najbardziej kulturalna elektrownia w Polsce.
POŁOŻENIE I NAJCIEKAWSZE IMPREZY CYKLICZNE
Do odwiedzenia Radomia zachęcają także cykliczne imprezy, w tym największe w Polsce i w tej części Europy Międzynarodowe Pokazy Lotnicze Air Show, Międzynarodowy Festiwal Gombrowiczowski, Międzynarodowy Festiwal Artystów Ulicznych i Precyzji, Radom Fashion Show czy wpisane już na stałe w kalendarz miejskich wydarzeń obchody rocznicy Radomskiego Protestu Robotniczego Czerwiec ‘76. Wydarzenia sprzed ponad 40 lat są dziś częścią tożsamości radomian i powodem do dumy, że polska i europejska droga do wolności zaczęła się właśnie w Radomiu.
Poza tym łatwo tu dotrzeć – Radom leży na przecięciu kilku ważnych szlaków komunikacyjnych, co przyciąga również wielu przedsiębiorców. A w poznaniu atrakcji turystycznych miasta i najbliższej okolicy pomogą z kolei wyznaczone szlaki piesze i rowerowe. Od 2017 roku 27 stacji Radomskiego Roweru Miejskiego umożliwia wypożyczanie 270 jednośladów.
HISTORIA
Historyczne początki Radomia skrywa położone w środkowej części miasta, pokryte trawą kilkumetrowe wzniesienie w dolinie rzeki Mlecznej, zwane Piotrówką. To pozostałość grodu obronnego otoczonego fosą i pierścieniem drewniano-ziemnych wałów, powstałego w X w. na sztucznie usypanym wzgórzu. Gród był siedzibą kasztelanii. Nazwa Piotrówka pochodzi od istniejącego tu już we wczesnym średniowieczu drewnianego kościoła p.w. św. Piotra, który dotrwał aż do początku XIX w. O znaczeniu tego miejsca, uznawanego za kolebkę Radomia, przypomina pomnik – głaz narzutowy z wizerunkiem Mieszka I i z pierwszym godłem państwa polskiego. Obszar Piotrówki uznawany jest przez archeologów za niezwykle cenny i wręcz unikatowy w skali kraju.
Na obszarze założonego w XIV w. Nowego Radomia, obecnie nazywanego Miastem Kazimierzowskim, zachowany jest układ ulic i dawnego rynku. Ocalałe fragmenty murów obronnych opasujących miasto średniowieczne najlepiej widoczne są przy ul. Wałowej, na południowej ścianie dawnego Kolegium Pijarów.
Tuż obok, na terenie obecnej plebanii kościoła farnego, przetrwały resztki dawnego zamku starościńskiego, zwanego też królewskim, niegdyś włączonego w system obronny miasta. Zamek, wzniesiony w czasach kazimierzowskich, był kilkakrotnie remontowany i rozbudowywany. Był siedzibą wędrującego dworu królewskiego oraz starosty radomskiego. Najczęściej gościli tu królowie i książęta z dynastii Jagiellonów podróżujący między Krakowem a Wilnem. W połowie XVII i na początku XVIII w. miasto zostało zniszczone przez najazd wojsk szwedzkich. Wtedy spłonął radomski zamek królewski. Już nigdy nie odzyskał dawnej świetności. Jego wygląd znany jest tylko z opisów. Makieta zamku, będąca jego hipotetycznym odwzorowaniem, prezentowana jest w wyremontowanej niedawno, położonej przy ulicy Grodzkiej kamienicy starościńskiej. Na poziomie piwnic i parteru przygotowana została ekspozycja obrazująca wykopaliska archeologiczne, historię budynku i zamku radomskiego. Od ulicy Małej prezentowane są relikty murów obronnych z XIV w.
ZABYTKI
Miasto jest pełne cennych zabytków architektury sakralnej i świeckiej, reprezentujących różnorodne style, epoki i tendencje sztuki. Na uwagę zasługują m.in. ratusz, Dom Esterki, Dom Gąski, Kolegium Pijarów, zabytkowe kamienice mieszczańskie czy budynek Resursy Obywatelskiej.
Na wyjątkowe dziedzictwo miasta składają się kościoły. Kościół farny p.w. św. Jana Chrzciciela został wzniesiony w latach 1360-1370 z fundacji króla Kazimierza Wielkiego. Bywało tu wielu znamienitych gości, głównie z dynastii Jagiellonów, w tym: Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt Stary i Zygmunt August, św. Jadwiga, św. Kazimierz Jagiellończyk – patron Radomia, Fryderyk Jagiellończyk, który przyjął tu insygnia kardynalskie.
Najcenniejszym zabytkiem Radomia jest Kościół i klasztor oo. Bernardynów, sprowadzonych do Radomia w 1468 roku przez króla Kazimierza Jagiellończyka. Późnogotycki zespół budynków powstał w drugiej połowie XV w.Na terenie klasztoru znajduje się tzw. piekarnik z piramidalnym kominem. W Europie zachowało się niewiele tego typu budowli, a w Polsce jest to prawdopodobnie unikat. Od 1992 roku katedrą radomską jest natomiast Kościół pw. Opieki Najświętszej Marii Panny, wybudowany w latach 1896-1911 wg projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Jego architektura nawiązuje do gotyku francuskiego. Wieże wyglądem przypominają wyższą wieżę Kościoła Mariackiego w Krakowie.
KULTURA
W bogatym kalendarzu radomskich wydarzeń kulturalnych znajdują się imprezy o zasięgu zarówno regionalnym, krajowym, jak i międzynarodowym. Radom może poszczycić się jednym z najlepszych w Polsce zbiorów sztuki współczesnej oraz jedną z kilku największych krajowych kolekcji dzieł Jacka Malczewskiego – wielki malarz pochodził właśnie z Radomia. Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu, poprzez organizację imprez o zasięgu ogólnopolskim i europejskim, szybko zyskało sławę jednego z najciekawszych centrów sztuki współczesnej w Polsce. W Radomiu działa Zespół Sztuk Plastycznych, a miejskie i prywatne galerie, takie jak Galeria Łaźnia i Galeria 58, zapraszają na wystawy artystów z całej Polski.
W Radomiu funkcjonuje niezwykle urokliwy i bogato wyposażony skansen – Muzeum Wsi Radomskiej. Odbywają się tutaj takie plenerowe imprezy nawiązujące do kultury i tradycji regionu, jak Święto Chleba, a także widowiska historyczne – np. co roku 15 sierpnia, można tu podziwiać rekonstrukcje bitew I wojny światowej czy wojny polsko-sowieckiej.
ZOBACZ TEŻ:
RADOM – MIASTO WAJDY I WIEŚ ŻEROMSKIEGO
ZACZAROWANY OGRÓD NA DZIEDZIŃCU RADOMSKIEGO MUZEUM
INFORMACJE PRAKTYCZNE
Zwiedzanie Radomia warto rozpocząć od odwiedzenia informacji turystycznej, poniżej podajemy adresy.
** Centrum Informacji Turystycznej, ul. Rwańska 16, tel.: (48) 362 05 36, cit@umradom.pl, www.radom.pl
**** Centrum Informacji Turystycznej, ul. Traugutta 3, tel.: (48) 360 06 10, cit.radom@cit.radom.pl, www.cit.radom.pl
OBIEKTY MUZEALNE W RADOMIU I OKOLICY
• Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”
• Muzeum Wsi Radomskiej
• Muzeum im. Jacka Malczewskiego
• Muzeum Oskara Kolberga w Przysusze
• Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie
• Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli
CIEKAWE IMPREZY KULTURALNE, DLA KTÓRYCH WARTO ZAJRZEĆ DO RADOMIA
• Obchody Rocznicy Radomskiego Protestu Robotniczego Czerwiec ‘76
• Międzynarodowy Festiwal Gombrowiczowski
• Ogólnopolskie Spotkania Filmowe „Kameralne Lato”
• Nagroda Literacka im. Witolda Gombrowicza
• Międzynarodowy Festiwal Artystów Ulicznych i Precyzji
• Uliczka Tradycji
INFORMACJE DLA CARAVANINGOWCÓW
– parking dla kamperów – dostępny przy ul. Bernardyńskiej w Śródmieściu
– dostęp do prądu: NIE
– zatankowanie wody: NIE
– zrzut szarej wody: NIE
– toaleta ogólnodostępna: NIE
Zdjęcia z akcji #KamperemPoMazowszu mają na celu promocję atrakcji turystycznych regionu, jednakże część ujęć była wykonywana w miejscach na co dzień dla kamperów niedostępnych.
