Czy ulica Stalowa na warszawskiej Pradze może udawać leżącą po drugiej stronie Wisły Marszałkowską? Jak najbardziej. Udało się to reżyserowi Janowi Komasie, który z niewielką pomocą efektów komputerowych odtworzył główną arterię stolicy z czasów Powstania Warszawskiego. Mowa o słynnym dramacie historycznym Miasto 44, który opowiada o losach młodych uczestników powstania.
Warszawska Praga była wielokrotnie wykorzystywana jako plener filmowy. Filmowcy trafiali tu w poszukiwaniu malowniczego tła i szczególnego klimatu. Film Rezerwat w reżyserii Łukasza Palkowskiego jest hołdem złożonym tej części miasta – opowiada o współczesnych losach jej mieszkańców. Statystami w filmie Palkowskiego byli autentyczni mieszkańcy Pragi Północ, w tym kamienicy przy ulicy Konopackiej 12. Budynek oraz podwórko tej kamienicy stanowiły jeden z głównych plenerów filmu. Część zdjęć do filmu powstała także na ulicy Stalowej.
Praga , której już nie ma
Praga pojawia się także w filmach Stanisława Barei. W komedii Miś można zobaczyć ulicę Wileńską oraz skrzyżowanie ulic Targowej i Solidarności, przez które przejeżdżała węglarska fura z bohaterami filmu. W scenie tej wystąpili m.in. Marek Siudym oraz Stanisław Tym. W kadrach filmowych widać (obecnie zdemontowany) Pomnik Braterstwa Broni zwany popularnie Pomnikiem Czterech Śpiących oraz praską cerkiew pod wezwaniem świętej Marii Magdaleny.
Praga to także znane w całej Warszawie bazary. Dawny Bazar Różyckiego można zobaczyć w komedii Kingsajz w reżyserii Juliusza Machulskiego oraz w Krzyku Barbary Sass. W filmie Kingsajz Olo Jedlina (Jacek Chmielnik) przebrany za krasnoludka krąży pomiędzy kupującymi na bazarze, wykrzykując hasło „Szuflandia”. Słynny praski bazar występował także na kartach słynnych powieści, jak chociażby Złego Leopolda Tyrmanda czy Dobrego Waldemara Łysiaka. To tutaj także – w poszukiwaniu rzezimieszków i zabójców – zagląda porucznik Borewicz w serialu 07 zgłoś się.
Oscar dla Pragi
Praskie ulice sugestywnie udawały także warszawskie getto. Jedną z najczęściej filmowanych ulic Pragi jest ulica Mała, gdzie powstały sekwencje oscarowego Pianisty. Film w reżyserii Romana Polańskiego kręcony był także w innych częściach dzielnicy: na ulicy Stalowej, Ząbkowskiej i Konopackiej. Odrapane praskie kamienice, udające w Pianiście zabudowania getta, miały nowe okna z białymi ramami. Ekipa scenograficzna musiała je zatem postarzeć, aby z daleka wyglądały autentycznie. Reszty dopełniła cyfrowa postprodukcja.
Unikalną architekturę ulicy Małej wykorzystał również reżyser Andrzej Wajda, kręcąc tutaj sceny do dramatu Korczak. Mostkiem łączącym dwie części getta warszawskiego przechodził w tym miejscu główny bohater. Tytułową rolę zagrał w filmie Wojciech Pszoniak. W serialu Dom w reżyserii Jana Łomnickiego filmowcy wykorzystali zabudowę ulicy Kowelskiej, a w szczególności kamienicę przy ulicy Kowelskiej 6. W trzeciej i czwartej części słynnego serialu to ten budynek zagrał filmową kamienicę przy ulicy Złotej 25 w Warszawie.
Kiedyś kręcili, teraz mieszkają
Budynek przy ulicy Stefana Okrzei 12 był najczęściej wykorzystywanym obiektem filmowym w Warszawie. Filmowcy chętnie kręcili w zrujnowanym gmachu dawnej Fabryki Ślusarskiej Ogórkiewicza i Zagórnego. Tutaj powstawały seriale Pitbull i Sfora oraz dramat historyczny Róża Wojciecha Smarzowskiego (sceny z pacyfikacji Mokotowa i Powstania Warszawskiego).
Dziś nie zobaczymy już tamtego budynku. W 2019 roku stanął pod tym adresem nowoczesny, ośmiopiętrowy apartamentowiec. Pozostał jednak historyczny ślad: relikty fabryki architekci wkomponowali w fasadę budynku mieszkalno-usługowego Apartamenty Krowia 6.
tekst: Marek Szymański
