Zapomnijcie o pędzelku i szpachelce. Narzędzia współczesnego archeologa to drony, aparatura geofizyczna i pomiarowa, sztuczna inteligencja i wiele innych dobrodziejstw współczesnej technologii. Pruszkowski Festiwal Archeologiczny ARTEfakty 2024 pozwoli zapoznać się z najnowszymi metodami badań odległej przeszłości, a także jej prezentowania – w bogatym programie znalazły się m.in. rekonstrukcje i pokazy, w tym igrzyska gladiatorskie, eksperymentalny wytop żelaza, warsztaty, widowiska i mnóstwo atrakcji dla najmłodszych.
Piąta edycja ARTEfaktów odbędzie się w ostatni weekend wakacji – 31 sierpnia i 1 września – w Parku Potulickich oraz Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego w Pruszkowie.
Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny.
Motywem przewodnim tegorocznej edycji festiwalu jest znaleziony w Zaborowie – importowany z terenów Imperium Rzymskiego – puchar ze szkła z I-II w. n.e. z przedstawieniami walczących gladiatorów. W ówczesnych czasach był to przedmiot rzadki i niezwykle luksusowy. W Europie zostały znalezione jedynie trzy podobne egzemplarze. Puchar stanie się punktem wyjścia do opowiedzenia o schyłku starożytności: wzajemnego przenikania się kultur poprzez kontakty handlowe, dyplomatyczne i wojenne.
Stąd tytuł piątek edycji festiwalu: „Magia szkła. Opowieść o kupcach, wojownikach i gladiatorach”.
PROGRAM V PRUSZKOWSKIEGO FESTIWALU ARCHEOLOGICZNEGO ARTEFAKTY
- STREFA REKONSTRUKCJI – stanowiska pokazowe
prowadzenie: stowarzyszenie Hellas et Roma
Rzymski obóz cywilny z fabularyzowanymi inscenizacjami w wybranych miejscach (kuchnia rzymska stylizowana na pompejańską kuchnię uliczną wraz z wyposażeniem: ceramiką, przyrządami kuchennymi, grillem, pokój matrony rzymskiej z balią, stanowisko kupca rzymskiego, warsztat kowalski, warsztat szewca, warsztat obróbki kości, mennica, zbrojownie gladiatorów, obozowiska oddziału kartagińskiego i batawskiego, szkoła małego gladiatora, stanowiska gier starożytnych, tworzenie fresków, kosmetyka antyczna, ubiór i fryzury z prezentacją, pokaz instrumentów, stanowisk szkoły antycznej i nauką pisania, układanie mozaiki, antyczny sport, prezentacja życia codziennego kultury przeworskiej).
Rzymski obóz militarny Legionu XXI Rapax z fabularyzowanymi inscenizacjami w wybranych miejscach (namiot Centuriona, namiot chorążych z wyposażeniem, świątynia polowa z ołtarzem, namiot medyka z wyposażeniem, kuchnia polowa ze stołówką, stanowisko artyleryjskie, stanowisko z narzędziami do budowy wałów i umocnień, namioty żołnierzy).
- STREFA MALUCHA – stanowiska warsztatowo-pokazowe pod okiem animatorów dla dzieci 4+
prowadzenie: Fundacja Terra Desolata
Warsztaty tkania krajki, stanowisko z grami starożytnymi, piaskownica naukowa z zabytkami, konserwacja ceramiki i wyklejania naczyń, warsztaty „Jak powstawały szklane paciorki?”, przymierzanie strojów historycznych, gablota z zabytkami, archeologiczne kolorowanki Warsztaty bębniarskie dla dzieci – dźwiękowa rekonstrukcja starożytnej osady hutniczej.
- STREFA EDUKACYJNA – ogólnodostępne warsztaty
Pokaz wypału zrekonstruowanych paciorków rzymskich.
Pokazy i warsztaty witrażu wczesnośredniowiecznego.
Warsztaty wytwarzania szkła starożytnego i średniowiecznego metodami tradycyjnymi.
- STREFA ARTE
Plenerowy spektakl „Ziemia i ogień” – widowisko z muzyką na żywo, będące artystycznym przetworzeniem starożytnej gry strategicznej, latrunculi. „Pionkami” spotykającymi się na planszy będą drużyny Rzymian i barbarzyńców. Połączenie rekonstrukcji, sztuki opowieści, starożytnej gry i muzyki wykonywanej na archaicznych instrumentach oraz starożytności ze współczesnością (pomysł i wykonanie: Katarzyna Jackowska-Enemuo z zespołem).
Warsztaty malowania na szkle i szklanych przedmiotach motywów ze starożytności (prowadzenie: Małgorzata Czarli Bajka).
- STREFA NAUKOWA
Pracownicy Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego zaprezentują nowoczesne metody badawcze, jakich używają obecnie archeolodzy – współczesna technika i nauka dają szerokie możliwości, a zwiedzający będą mogli część z nich przetestować na stanowiskach pokazowych, np. skaning laserowy, drony, aparatura geofizyczna i pomiarowa, badania DNA, wirtualna rzeczywistość i sztuczna inteligencja, cyfrowe rekontruje stanowisk archeologicznych w czasie ich funkcjonowania, odtworzenie wyglądu mieszkańców minionych epok, trójwymiarowe wizualizacje zabytków itp.
Pośrednim założeniem spotkania będzie ukazanie, że praca współczesnego archeologa daleko już odbiega od utrwalonego w świadomości obrazu naukowca z pędzelkiem i szpachelką w ręku.
NOWOCZESNE SPOJRZENIE NA HISTORIĘ
Pruszkowski Festiwal Archeologiczny ARTEfakty jest cyklicznym wydarzeniem o bezprecedensowej formule, łączącej naukę, sztukę i rozrywkę. Ideą festiwalu jest ukazanie nowego, różnorodnego spojrzenia na starożytną spuściznę Mazowsza oraz powiązanych z nim w starożytności terenów Europy Środkowej i Południowej.
Mazowsze Zachodnie – obszar otaczający Pruszków – stanowiło wyjątkowy punkt na mapie starożytnych ośrodków i szlaków handlowych. Istniejące tu na przełomie er drugie co do wielkości centrum metalurgiczne „barbarzyńskiej” Europy posiadało szerokie kontakty zarówno z okolicznymi plemionami jak i Imperium Rzymskim, tworząc unikalne w miejsce krzyżowania się dóbr i idei. Jego odkrycie, które miało miejsce na przełomie lat 60./70. XX wieku, było jednym z największych odkryć polskiej archeologii.
Planowane wydarzenie jest jubileuszową, 5. edycją. Festiwal odbywa się co dwa lata. W poprzednich wzięło udział prawie 10 000 uczestników, a wskaźnik odwiedzin z każdą edycją rośnie. Festiwalowi patronuje Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna.
