Ponad 150 wydarzeń kulturalnych, m.in. muzycznych, teatralnych i literackich, znalazło się w programie jubileuszowej edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej. Dwudziesta edycja Warszawy Singera rozpocznie się 26 sierpnia i potrwa do 3 września.
Festiwal powstał na cześć żydowskiego noblisty Izaaca Beshevisa Singera, jest wyjątkowym punktem w kulturalnym kalendarzu Warszawy. Wydarzenie kultywujące żydowsko-polską wspólnotę to m.in. spektakle, koncerty czy wspólna zabawa taneczna.
Działająca od 35 lat Fundacja Shalom przywraca stolicy klimat dawnej Warszawy, wielobarwnego i tętniącego wielokulturowym życiem miasta. Atmosfera festiwalu jest oparta na tolerancji, otwartości, życzliwości i wspólnocie.
O programie jubileuszowej edycji Warszawy Singera opowiada Izabela Teodorkiewicz z Fudacji Shalom organizującej festiwal kultury żydowskiej w stolicy:
Inauguracja i jubileusz Gołdy Tencer
Koncert inauguracyjny odbędzie się 27 sierpnia o godzinie 19:30 w Teatrze Wielkim Operze Narodowej, a gwiazdami wieczoru będą Noa i Anna Maria Jopek. W bogatym muzycznym programie są też m.in. koncerty Leszka Możdżera, Agi Zaryan oraz przedstawicieli kultury żydowskiej, w tym wyjątkowe show zespołu Light In Babylon, które poprzedzać będzie kolacja szabatowa. Poczęstunek, na który zaproszeni są wszyscy warszawiacy i nie tylko, odbędzie się 1 września na placu Grzybowskim.
Wisienką na torcie tegorocznej edycji będzie 55-lecie pracy artystycznej Gołdy Tencer – artystki o bogatym życiorysie, założycielki Fundacji Shalom, która od dwudziestu lat organizuje Warszawę Singera.
Teatr – spektakle, małe formy i czytania performatywne
Ważną cześć festiwalu stanowi teatr. Tegoroczny repertuar teatralny jest wyjątkowo bogaty. W Teatrze Żydowskim, Scenie Letniej oraz Scenie Kameralnej im. Szymona Szurmieja przy ul. Senatorskiej 35, publiczność będzie miała okazję obejrzeć małe formy teatralne oraz czytania performatywne.
W tym roku do programu włączone są spektakle: „Rehab. Wszystkie bitwy Amy Winehouse” według scenariusza i w reżyserii Karoliny Kirsz, „Podróżnicy” Pawła Mossakowskiego w reż. Gosi Dębskiej, zrealizowany na 55. rocznicę wydarzeń Marca ’68 oraz „Pieśni Getta” według scenariusza i w reż. Gołdy Tencer, przygotowane na 80. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Tutaj także odbędzie się czytanie performatywne utworów Irit Amiel w reż. Karoliny Kowalczyk, a także spektakl muzyczno-kabaretowy w wykonaniu artystów Teatru Żydowskiego.
Na większych scenach Teatru Żydowskiego zagoszczą premierowe spektakle (wydarzenia towarzyszące): „Dus buch fyn Gan Ejdn / Księga Raju” na podstawie tekstu Icyka Mangera, w reż. Damiana Josefa Necia; spektakl muzyczny „Jentl” Icchoka Baszewisa Singera i Leah Napolin w reż. Roberta Talarczyka, oparty na opowiadaniu laureata Nagrody Nobla, z muzyką graną na żywo w oryginalnych kompozycjach Hadriana Filipa Tabęckiego; „Madagaskar” – inspirowany losami znanych Polaków pochodzenia żydowskiego, wg tekstu Magdaleny Drab i w reż. Gosi Dębskiej, a także „Circus Kafka”, oparty na motywach książki Remigiusza Grzeli „Bagaże Franza K. Podróż, której nigdy nie było”, w reż. Michała Walczaka.
Na festiwalu nie zabraknie także recitali, koncertów i spotkań z gośćmi festiwalu.
Muzyka – koncerty i recitale
Festiwal zapewni bogate doświadczenia muzyczne dzięki występom takich artystów jak: Daniel Kahn (Niemcy), Christian Dawid (Niemcy), Jake Shulman-Ment (USA), Thomas Handzel (Niemcy), Izabela Szafrańska, Siostry Rajfer (Izrael), Aleksandra Idkowska, Monika Chrząstowska i Genady Iskchakov. Na scenie letniej Teatru Żydowskiego zaprezentują się także artyści z Włoch: Paola Quagliata oraz zespół Fandujo w składzie: Fruzsina László, Pierpaolo Palazzo, Germán Montes de Oca, proponując unikalną mieszankę muzyki sefardyjskiej, Arbëreshë i tradycyjnych pieśni południowych Włoch, reinterpretowanych przez różne style, od klasycznego do jazzu.
Miejsce to będzie również gospodarzem jednej z najbardziej oczekiwanych imprez festiwalu, przygotowanej przez dyrektorkę i twórczynię festiwalu, Gołdę Tencer, „W kuchni mamy Soni”.
Festiwal Warszawa Singera zagości także na scenie Teatru Kwadrat. Tu wystąpią gwiazdy muzyki, które nie potrzebują przedstawiania. Koncerty zaprezentują: wybitny polski pianista jazzowy, Leszek Możdżer oraz niepowtarzalna Aga Zaryan, która w ubiegłym roku świętowała 20-lecie swojej kariery artystycznej. Na festiwalu pojawi się również Mark Elyahu – izraelski muzyk i kompozytor pochodzący z Dagestanu, twórca muzyki filmowej, który gra na tradycyjnym bliskowschodnim instrumencie kemancze (kamancheh).
Janusz Tencer zaprosi na wieczór pełen muzyki i humoru, podczas którego wraz z artystami z grupy Mazl Tow przedstawi program „Bałagan w stolarni”. Synagoga im. Małżonków Nożyków ponownie będzie miejscem uroczystej Hawdali oraz koncertu kantoralnego, który w tym roku po raz pierwszy zakończy festiwal. W koncercie finałowym wystąpią znani i lubiani przez publiczność festiwalu izraelscy kantorzy Israel Nachman i Chaim Stern, przy akompaniamencie Eytana Sobola.
Oprócz wydarzeń wpisujących się w unikalny klimat tego miejsca – jednej z ostatnich i jednej z warszawskich synagog, która przetrwała II wojnę światową i jest nadal czynna – odbędą się tu koncerty muzyki świeckiej: m.in. koncert kameralny z wyjątkowym utworem Piotra Mossa „ELEGIA III na altówkę i fortepian” i kompozycjami Maxa Brucha w wykonaniu pianistki Anny PrabuckiejFirlej oraz altowiolisty Krzysztofa Komendarka-Tymendorfa. Jazzowy kontrabasista Paweł Pańta zaprezentuje swój debiutancki album „Młodość”: z własnymi utworami zestawionymi z kompozycjami takich twórców jak Williams (z filmu „Lista Schindlera”), Kurylewicz, Chopin czy Moniuszko.
Poza tym synagoga otworzy swoje drzwi dla zwiedzających, będzie także możliwość spotkania z rabinem i zadania mu „stu pytań”.
Wystawy, spotkania, wykłady
Austriackie Forum Kultury, kolejna ulubiona lokalizacja festiwalowa, zaprosi uczestników na spotkania festiwalowe, wykłady (m.in. Andrzeja Krakowskiego), wystawy i pokazy filmów. Dzięki współpracy z Centre Simon Wiesenthal Europe, uczestnicy będą mieli okazję obejrzeć dwie produkcje zdobywające Oscara za najlepszy film dokumentalny: „Ludobójstwo” (Oscar 1981) oraz „The Long Way Home” (Oscar 1998). Miejsce to gościć będzie również spotkania Żydowskiego Salonu Literackiego pod opieką Remigiusza Grzeli, a także spotkania Klubu Miłośników Kultury Żydowskiej. Podczas spotkań z cyklu Mistrzowie Czytają, można będzie posłuchać prozy żydowskiej w interpretacji znanych polskich aktorek Anny Seniuk oraz Ewy Ziętek.
AFK będzie również miejscem spotkań z ważnymi osobami dla świata kultury i literatury żydowskiej m.in. : świadkami historii – Anną Bando, Marianem Kalwary, Marianem Turskim oraz wybitnym francuskim historykiem II wojny światowej, Francois Kersaudy. W ramach tegorocznego festiwalu organizatorzy zaproszą również na spotkanie z wybitnym pisarzem, publicystą, dramaturgiem i scenarzystą filmowym Józefem Henem, z okazji jego setnych urodzin.
Odkrywanie kultury jidysz
Literatura, kaligrafia, warsztaty tańca, międzypokoleniowa feta oraz wspólne gotowanie – to tylko niektóre sposoby na odkrywanie kultury jidysz podczas 20. edycji Festiwalu Warszawa Singera.
Centrum Kultury Jidysz przy ul. Andersa 15 zaprasza 26 sierpnia o godz. 12 na warsztaty piosenki żydowskiej prowadzone przez kierownik muzyczną Teatru Żydowskiego Teresę Wrońską. Tego samego dnia o godz. 17 odbędzie się spotkanie z rysownikiem i autorem komiksów Didierem Zuilim, który w rozmowie z Martyną Steckiewicz opowie o swojej najnowszej publikacji „Varshe, Varshe”.
27 sierpnia o godz. 11 w CKJ chętni będą mieli okazję wziąć udział w warsztatach plastycznych połączonych z kaligrafią, które poprowadzi Helena Czernek, autorka m.in. papierowych żonkili rozdawanych na ulicach Warszawy z okazji rocznicy wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim. O godz. 13 Zofia Mioduszewska-Wajszczak zaprosi do poznawania dzikich ziół Muranowa w ramach rodzinnych warsztatów z cyjanotypią.
Młodzież będzie mogła zgłębić świat bajek Singera podczas zajęć prowadzonych przez Dominikę Ludwig od godz. 15.30, a 31 sierpnia o godz. 18 wziąć udział w performatywnym słuchowisku na podstawie opowiadania „Scyzoryk” Szolema Alejchema w wykonaniu kolektywu Radio Uziemienie z udziałem Natalii Chmielarz i Michaliny Jadczak.
2 września o godz. 16 organizatorzy zapraszają dorosłych na warsztaty feministycznych jidyszowych zinów z Julią Fukiet, a o godz. 16.30 na skwer obok CKJ na prezentację wierszy Nelly Sachs w wykonaniu Anny Rozenfeld i Rafała Rutowicza. Tego dnia wieczorem odbędzie się popularna impreza „Singerówka” z koncertem Marii Ka oraz grą bingo przeprowadzoną przez Rafała Dajbora. Amatorzy kulinarnych wrażeń spotkają się 3 września o godz. 12 na rodzinnych warsztatach „Jak śliwka w kompot” prowadzonych przez Katarzynę Batarowską.
„Literacka rodzina Singerów – konteksty, przekłady, nowe interpretacje” to tytuł sesji naukowej, która odbędzie się w CKJ 29 sierpnia o godz. 11 pod opieką prof. dr hab. Moniki Adamczyk-Garbowskiej. Zaproszeni wykładowcy opowiedzą m.in. o portretach kobiet w prozie Ester Kreitman, Izraela Jehoszui Singera i Isaaca Bashevisa Singera czy o okładkach przekładów prozy Isaaca Bashevisa Singera na język polski. O godz. 19 odbędzie się natomiast czytanie performatywne książki „Malik” Else Lasker-Schüler w reżyserii Karoliny Szymaniak.
Wielbicieli kina organizatorzy zapraszają na Andersa 15 na pokazy filmów: „Shoelaces/Sznurówki” w reżyserii Jacoba Goldwassera (27 sierpnia, godz. 18), „The Unorthodox/Nieortodoksyjnie” Elirana Malki (30 sierpnia, godz. 17) oraz „Our Father/Ojcze nasz” Meni Yaish (30 sierpnia, godz. 19.30).
Plac Grzybowski
Podczas jubileuszowej, 20. edycji Festiwalu Warszawa Singera, jak co roku organizatorzy zapraszają mieszkańców Warszawy do uczestnictwa w festiwalowym piątku na Placu Grzybowskim. Wspólna kolacja szabatowa przy wielkim stole zapewni ciepłą rodzinną atmosferę, a po zakończeniu uroczystego wieczoru Szabat Szalom, na placu odbędzie się koncert plenerowy, z udziałem wyjątkowej izraelskiej grupy Light in Babylon.
Członkowie zespołu: Metehan Ciftci, Michal Elia Kamal, Julien Demarque, Priam Arnoux i Stuart Dickson przeniosą nas w świat muzyki wschodniej części Morza Śródziemnego. Podczas tej pełnej kolorów i emocji nocy, Plac Grzybowski przemieni się w palący tygiel kultur. W tle przepięknej muzyki wschodniej części Morza Śródziemnego, przy dźwiękach inspirowanych kulturowym dziedzictwem Stambułu oraz melodiach charakterystycznych dla tradycji muzycznej Żydów sefardyjskich, uczestnicy będą mogli doświadczyć niepowtarzalnej atmosfery wspólnoty i radości – bo taki właśnie jest Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera już od 20 lat.
Więcej informacji na temat programu i biletów znajduje się na stronie fundacji:
shalom.org.pl/program-2023/
